Swiftda while va repeat…while looplari

Dasturlashda looplar (takrorlash operatorlari) kod blokini qayta-qayta bajarish uchun ishlatiladi.
Masalan, bir xabarni 100 marta chiqarish kerak bo‘lsa — loopdan foydalaniladi.

Oldingi bo‘limda Swift for-in loopi bilan tanishdingiz. Endi while va repeat...while looplarini o‘rganamiz.

while loop

Swift while loopi ma’lum bir shart bajarilgunga qadar kodni takroran bajaradi.

Sintaksis

while (condition) {
  // loop tanasi
}

Ishlash tartibi:

• Shart qavs ichida tekshiriladi.
• Agar shart true bo‘lsa, loop tanasi bajariladi.
• Keyin shart yana tekshiriladi.
• Shart false bo‘lguncha loop davom etadi.
• Shart false bo‘lsa — loop to‘xtaydi.

while loopning oqim diagrammasi

Misol:

// 1 dan 5 gacha bo'lgan sonlarni chiqarish

var i = 1, n = 5

while (i <= n) {
  print(i)
  i = i + 1
}

Natija:

1
2
3
4
5

Loop qanday ishladi?

• i = 1 → shart true → 1 chiqarildi → i = 2
• i = 2 → shart true → 2 chiqarildi → i = 3
• i = 3 → shart true → 3 chiqarildi → i = 4
• i = 4 → shart true → 4 chiqarildi → i = 5
• i = 5 → shart true → 5 chiqarildi → i = 6
• i = 6 → shart false → loop to‘xtadi

Misol:

var currentLevel:Int = 0, finalLevel:Int = 5
let gameCompleted = true

while (currentLevel <= finalLevel) {

  if gameCompleted {
    print("You have passed level \(currentLevel)")
    currentLevel += 1
  }
}

print("Level Ends")

Natija:

You have passed level 0
You have passed level 1
You have passed level 2
You have passed level 3
You have passed level 4
You have passed level 5
Level Ends

Bu misolda while loop darajalar ketma-ket o‘tilganini ekranga chiqaradi.

repeat...while loop

repeat...while loopi while loopga o‘xshaydi, lekin eng muhim farq: → loop tanasi avval bir marta bajariladi, shundan keyin shart tekshiriladi.

Sintaksis

repeat {
  // loop tanasi
} while (condition)

Ishlash tartibi:

1. Loop tanasi bir marta bajariladi.
2. Keyin shart tekshiriladi.
3. Agar shart true bo‘lsa, tanasi yana bajariladi.
4. Shart false bo‘lganda loop to‘xtaydi.

repeat...while loopning oqim diagrammasi

Misol:

// sonlarni chiqarish

var i = 1, n = 5

repeat {
  
  print(i)

  i = i + 1

} while (i <= n)

Loop qanday ishladi?

• i = 1 → shart tekshirilmaydi → 1 chiqariladi → i = 2
• i = 2 → shart true → 2 chiqariladi → i = 3
• i = 3 → shart true → 3 chiqariladi → i = 4
• i = 4 → shart true → 4 chiqariladi → i = 5
• i = 5 → shart true → 5 chiqariladi → i = 6
• i = 6 → shart false → loop tugaydi

Cheksiz (infinite) while loop

Agar while sharti hech qachon false bo‘lmasa, loop cheksiz ishlaydi:

while (true) {
    print("Endless Loop")
}

Natija:

Endless Loop
Endless Loop
...

Bu loop to‘xtamaydi, chunki shart har doim true.

for va while looplar farqi

for-in loop

Takrorlanishlar soni oldindan ma’lum bo‘lsa ishlatiladi.

for number in 1...5 {
   // loop tanasi
}

while loop

Takrorlanishlar soni noma’lum bo‘lsa ishlatiladi.

while (condition) {
    // loop tanasi
}

repeat...while

while bilan bir xil, lekin tanasi avval bajariladi. Noma’lum takrorlanishlarda ishlatiladi.